شيوه‌هاى حمله
تاكتيك ساده حمله
تاكتيك‌هاى حمله با نوع پاس شناخته مى‌شود، به‌عبارت ديگر بين شيوه‌هاى تهاجمى و پاس‌هاى ارسالى رابطهٔ تنگاتنگى وجود دارد؛ آنها مكمل يكديگرند و به تنهائى كارآئى خود را از دست مى‌دهند. بنابراين براى تدارك ساده‌ترين شيوهٔ حمله حداقل به يك پاس دهنده و دو مهاجم نياز است.
به ادامه مطالب برويد
زمان حركت مهاجم
زمان حركتِ مهاجم به سمت پاسِ ارسال شده يكى از مهم‌ترين مراحل در اجراء موفقيت‌آميز حمله به حساب مى‌آيد. چنانچه حركت آبشارزن با تأخير صورت گيرد، توپ فوراً به سطح زمين نزديك مى‌شود و فرصت مناسب براى آبشار از دست مى‌رود. حال اگر مهاجم زودتر از موقع به سمت توپ حركت كند فرصت دسترسى به توپ در بالاى تور از او سلب مى‌شود. لذا براى ايجاد هماهنگى بين پاس و مهاجم، معيار قابل قبولى وجود دارد.
محل استقرار مهاجمان
معمولاً خط يك‌سوم (سه متري) هر نيمه از زمين، مناسب‌ترين ملاك براى جاگيرى آبشارزن مى‌باشد، زيرا محل استقرار مهاجم در پشت اين خط و نزديك به آن صورت مى‌گيرد. لازم به ذكر است كه محل استقرار هر مهاجم بستگى كامل به نوع پاس دارد. بدين معنى كه اگر تدارك حمله روى پاس كوتاه شكل گيرد، لازم است فاصلهٔ مهاجم تا پاسور كم‌تر شود و اگر حمله روى پاس بلند باشد اين فاصله بيشتر مى‌شود.
آبشار روى پاس
- آبشار روى پاس كوتاه:
عمليات اجرائى يك تهاجم موفقيت‌آميز به دو عامل بستگى دارد:
۱. فاصلهٔ مهاجم با پاسور كم‌تر از حد معمول در نظر گرفته مى‌شود (هر قدر ارتفاع پاس كوتاه‌تر باشد اين مسافت كم‌تر است).
۲. شروع حركت مهاجم به سمت پاس، هنگامى است كه هنوز توپ با دست‌هاى پاسور تماس پيدا نكرده است (تصوير زير).
- آبشار روى پاس بلند:
زمان حركت مهاجم براى اجراء يك طرح تاكتيكى بر روى اين پاس مورد بررسى قرار مى‌گيرد. مى‌دانيد كه حركت به موقع آبشارزن، عامل اصلى ايجاد هماهنگى و همزمانى در اجراء اين فن است. بنابراين هنگام زدن آبشار روى پاس‌هاى بلند، بايد حداقل دو شرط اساسى مدنظر قرار گيرد:
۱. فاصلهٔ مهاجم در هنگام حركت به سمت پاس، بايد بيشتر از حدّ معمول باشد و حداقل از پشت خط يك‌سوم شروع شود.
۲. شروع حركت مهاجم به سمت پاس ارسال شده، بعد از اجراء اين فن توسط پاسور صورت گيرد. در واقع در اين وضعيت، مهاجم ابتدا پاسِ داده شده را مشاهده كرده، سپس به سمت آن حركت مى‌كند (تصوير زير).
مقدمات اجراء آبشار
هنگامى كه تيم مقابل اقدام به زدن سرو مى‌كند، مقدمات طرح يك تهاجم از طرف تيم رقيب آغاز مى‌شود. دريافت سرو (ضربهٔ اول) و ارسال آن براى پاس دهندهٔ تيم و نهايتاً آماده شدن پاس براى مهاجمان همه و همه از جمله شرايط لازم براى يك طرح حمله محسوب مى‌شوند. مسلماً اگر هر يك از موارد ذكر شده به نحو قابل قبولى به اجراء گذاشته نشود و يا به‌طور ناقص انجام گيرد، تاكتيك حمله دچار مشكل مى‌گردد. بنابراين همكارى گروهى در عمليات تاكتيكيِ حمله از موارد مهم محسوب مى‌شود.
تاكتيك انفرادى حمله
براى كسب موفقيت در رشته‌هاى ورزشي، نياز به تفكر و انديشه نو و برتر است. كسب امتياز در رشته‌هاى ورزشى چون واليبال، به‌دليل ابداع تاكتيك‌هاى پيچيده و در عين حال ظريف آنكه همواره در حال پيشرفت مى‌باشد، دشوارى كار را دوچندان ساخته است. لذا كسب موفقيت در اين عرصه بيش از پيش نياز به تفكرى بالنده و در يك كلام دانش برتر دارد. به همين دليل، امروزه واليبال به‌عنوان يك ورزش آموزشگاهى و دانشگاهى در سطح جهان مطرح است و اكثر كشورهاى پيشرفته و صاحب نام در اين رشته، توجه به محيط‌هاى علمى آموزشى را براى مهيا ساختن نيروى انسانى مورد نياز در رأس برنامه‌هاى خود قرار داده‌اند. بازيكنانى كه مهارت‌ها را با نيروى فكر به اجراء درمى‌آورند قادر هستند در لحظات حساس و سرنوشت‌ساز، موجبات پيروزى تيم را فراهم سازند. يادآورى اين نكته لازم است كه به اندازه‌اى كه وجود تاكتيك‌هاى فردى برتر در نزد اعضاء يك تيم عامل موفقيت محسوب مى‌شود، فقدان آن نيز عدم موفقيت تيم را در رقابت‌ها به همراه دارد. به‌عنوان مثال: اگر بازيكنى نتواند توپ را با دستِ كاملاً كشيده از ارتفاع بالاى تور آبشار بزند و يا بر اثر بى‌دقتي، توپ را به ديوار دفاعى حريف بكوبد و به‌جاى استفاده از نيروى فكر، صرفاً قدرت عضلانى را به‌كار گيرد، در واقع براى يك فعاليت كاملاً بى‌ثمر انرژى زيادى را مصرف كرده است. لذا گفته مى‌شود كه چنين بازيكنى فاقد تاكتيك انفرادى حمله مى‌باشد و برعكس، بازيكنى كه در اين زمينه از تجربيات مفيد و ارزنده‌اى برخودار است و از انديشهٔ خود در اجراء حركات بهره‌مند مى‌شود، خود را به سلاح تاكتيك فردى برتر مجهز ساخته، به‌عنوان يك بازيكن خوش‌فكر مطرح مى‌باشد.
بازى بدون توپ
در تمام شرايط بازى خصوصاً در اجراء تاكتيك‌هاى حمله، بازى بدون توپ بخش عمدهٔ يك عمليات تاكتيكى محسوب مى‌شود. بدين معنى كه در هنگام حمله روى تور، براساس يك نقشهٔ از قبل طراحى شده، مهاجمانِ خطِ جلوئى موظف به حركت به سمت تور هستند و با يك پرش بلند وانمود مى‌كنند كه محور اصلى تهاجم هستند. در اينجا پاس دهنده تيم، توپ را به مهاجم ديگرى كه فاقد پوشش دفاعى است مى‌دهد.
نكتهٔ قابل توجه در اين عمليات، اجراء واقعى حركات بدوت توپ از سوى مهاجمان است. چنانچه اين حركات به‌طور صحيح، واقعى و با رغبت تمام انجام شود و به شكل يك حركت انفعالى و مصنوعى درنيايد، مى‌تواند در زمرهٔ حركات فريب‌آميز مثبت و امتيازآور قرار گيرند (تصوير زير).
طرح حمله با مهاجم
- طرح حمله با دو مهاجم:
معمولاً برحسب تعدادى مهاجمان و محل استقرار پاس دهنده، شيوه‌هاى مختلفى در اجراء تاكتيك حمله عملى مى‌شود. بنابراين لازم است در تمام شرايط بازي، حداقل از دو آبشارزن در خط حمله استفاده شود. حال اگر در منطقهٔ حمله (خط جلوئي) يك نفر آبشارزن حضور داشته باشد، نمى‌توان در ميدان مسابقه طرح حملهٔ مطلوبى را به اجراء گذاشت و اين شيوه ارزش بين‌المللى هم ندارد. حال به طرح‌هاى حمله كه با حضور دو آبشارزن صورت مى‌گيرد، توجه كنيد:
- پاس دهنده در منطقهٔ دو، مستقر مى‌شود و دو مهاجم كه در طرح حمله مشاركت دارند، يكى در منطقهٔ سه و ديگرى در منطقهٔ چهار زمين جاگيرى مى‌كنند. پس از دريافت ضربهٔ اول كه معمولاً به‌وسيلهٔ بازيكنان خط عقبى (۱، ۶ و ۵) صورت مى‌گيرد، توپ براى پاسور ارسال مى‌گردد.
در اين حالت پاسور با بررسى وضعيت مهاجمان خودى و مدافعانِ تيم حريف، طرح يك حمله سريع را روى پاس كوتاه تدارك مى‌بيند. در اين وضعيت مهاجمِ منطقهٔ سه كه محور اصلى تهاجم محسوب مى‌شود با حركت سريع به سمت مقابلِ پاسور، طرح حمله را به اجراء درمى‌آورد. در همين حالت مهاجمِ منطقهٔ چهار نيز به‌منظور فريب مدافعان حريف به سمت تور حركت مى‌كند و با يك پرش سريع و بلند به روى تور وانمود مى‌كند كه زنندهٔ اصلى آبشار است. شايد بتوان گفت كه نزديك بودن فاصلهٔ مهاجم سه و چهار، نقطهٔ ضعف اين شيوهٔ تاكتيكى (حمله) به حساب مى‌آيد، زيرا هر قدر كه مهاجمان به هم نزديك‌تر باشند، فضاى عبور توپ آنان محدودتر مى‌شود و در اين حالت مدافعان حريف به آسانى و با كم‌ترين جابه‌جائى قادر به پوشش فضاى بالاى تور مى‌باشند (البته در رقابت‌هاى سطح بالاى واليبال، مهاجمان با سرعت بخشيدن به حركات تهاجمى اين ضعف را به حداقل مى‌رسانند). بنابراين استفاده از تمام فضاى تور براى به اجراء گذاشتن طرح‌هاى تاكتيكيِ حمله به‌عنوان يك نقطهٔ قوت همواره مدنظر است (تصوير زير).
روش ديگرى كه از طرح حمله با دو آبشارزن انجام مى‌شود اندكى متفاوت با شيوهٔ قبلى است. در اين شيوه، مسير حركت مهاجم منطقهٔ سه، از پشت پاس دهنده صورت مى‌گيرد. در واقع به لحاظ وسعت بخشيدن به فضاى حمله در روى تور، از روش قبلى منطقى‌تر به‌نظر مى‌رسد. در اين حالت پاس‌دهندهٔ تيم، توپ را به منطقهٔ چهار پاس مى‌دهد تا اين بار طرح حمله از قسمت چپ تور انجام شود (تصوير زير).
- طرح حمله با سه مهاجم:
در حال حاضر اكثر تيم‌هاى صاحب نام جهان وجود سه آبشارزن را در خط حمله ضرورى مى‌دانند. وقتى از اين طرح استفاده مى‌شود، يكى از بازيكنان منطقهٔ پشت براى پاس دادن وارد عمل مى‌شود. فرض بر اين است كه پاس دهنده در منطقهٔ يك مستقر است، او به‌محض اينكه سرو زده شد به خط جلوئى آمده، در منطقه‌اى كه معمولاً پاسور مستقر مى‌شود، جاگيرى مى‌كند. در اين وضعيت هر سه مهاجم براى اجراء طرح تاكتيك حمله آماده هستند، از اين‌رو، پاس دهنده با بررسى همهٔ جوانب، توپ را به مهاجمى مى‌سپارد كه از هر لحاظ در موقعيت بهترى قرار دارد. در اين طرح مهاجمان مناطق چهار و دو، بر روى پاس بلند آبشار مى‌زنند و مهاجم منطقهٔ سه به اجراء آبشار سريع بر روى پاس كوتاه اكتفا مى‌كند (تصوير زير).
تمرينات شيوه‌هاى حمله
در اين تمرين بازيكنان متناوباً براى مهاجمان در منطقهٔ دو و چهار توپ پرتاب مى‌كنند. در طرف ديگر نيز سه بازيكن به‌عنوان مدافع قرار مى‌گيرند. مهاجمان و مدافعان پس از هر آبشار در جهت عقربه‌هاى ساعت مى‌چرخند. مدافعِ وسط در منطقهٔ دو، سپس در منطقهٔ چهار و پس از آن در خط كنارى منطقهٔ چهار و بالأخره به منطقهٔ دو و چهار رفته، در آنجا به‌عنوان مهاجم آبشار مى‌زند. اين تمرين با چرخش بازيكنان و اصلاح حركات از سوى آموزگار، به همين نحو ادامه مى‌يابد (تصوير زير).
منبع: http://www.aftabir.com
سه مدافع، يك پاسور، سه مهاجم و يك پرتاب كنندهٔ توپ، نفرات اين تمرين را تشكيل مى‌دهند. مربى توپ را براى پاسور پرتاب مى‌كند. پاسور به‌طور اتفاقى آن را براى يكى از بازيكنان مهاجم پاس مى‌دهد. مدافعان در اين حالت هر بار تغيير محل داده، دفاع دو نفره انجام مى‌دهند. ابتدا، بايد پاسور پاس بلند بدهد تا مدافعان فرصت جابه‌جائى داشته باشند، آنگاه به‌تدريج از ارتفاع پاس‌ها كاسته مى‌شود. بازيكنان ديگر، توپ‌ها را جمع مى‌كنند و به پرتاب كننده تحويل مى‌دهند (تصوير زير).
